Είναι το αρχαίο θέατρο της Σπάρτης που χρονολογείται από τον 2ο αιώνα π.Χ. και ήταν ένα από τα μεγαλύτερα στην αρχαία Ελλάδα. Το σπουδαίο αυτό τεχνολογικό επίτευγμα ήταν σχεδιασμένο για να υποδεχτεί 17.000 θεατές και σήμερα παίρνει το δρόμο της αποκατάστασής του.
Αρχαιολόγοι και συντηρητές ετοιμάζονται να αποκαταστήσουν την εικόνα που παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια το μεγάλο αρχαίο θέατρο, το οποίο έχει υποστεί φθορές από το πέρασμα των χρόνων αλλά και από τους ίδιους τους ανθρώπους, όταν μεγάλο μέρος του κοίλου καταστράφηκε για την οικοδόμηση βυζαντινών και μεταβυζαντινών κτιρίων. Επίσης, πολλά από τα μάρμαρά του αφαιρέθηκαν ως οικοδομικό υλικό για την ανέγερση της σύγχρονης πόλης
Μετά από πρωτοβουλία του σωματείου «Διάζωμα» και του πρώην υπουργού Ιωάννη Βαρβιτσιώτη, το αρχαίο θέατρο της Σπάρτης παίρνει τον δρόμο της επαναλειτουργίας του. Το πρώτο βήμα έγινε με την ολοκλήρωση της μελέτης αποκατάστασής του, που εκπονήθηκε με χορηγία του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».
Όπως εξηγεί ο αρχιτέκτονας Γουλιέλμος Ορεστίδης (η μελέτη εκπονήθηκε από τον ίδιο) μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης αποκατάστασης του κοίλου, το θέατρο θα μπορεί να υποδεχθεί περίπου 700 θεατές, ενώ με την μελλοντική ολοκλήρωση των εργασιών στο μέσο και ανώτερο κοίλο, ο αριθμός των θεατών θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 2000 άτομα. Υπολογίζεται, ότι η δεύτερη φάση ολοκλήρωσης της αποκατάστασης του θεάτρου θα κοστίσει περίπου 20 εκατομμύρια ευρώ.
Στη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε στα γραφεία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του «Διαζώματος», Σταύρος Μπένος, μίλησε για την αποκατάσταση «ενός ιστορικού κενού, μιας ιστορικής αδικίας: την οφειλόμενη φροντίδα σε μια σπουδαία αρχαία πόλη που με τον ιδιαίτερο πολιτισμό της συγκλονίζει ακόμα και σήμερα τη παγκόσμια κοινότητα».
